Vastenactie 2023: Zuid-Soedan, het jongste land ter wereld

Dit jaar staat de Vastenactie in het teken voor vluchtelingen en ontheemden in Zuid-Soedan.

Na een referendum begin 2011, waarbij 99% van de bevolking zich uitsprak voor onafhankelijkheid, scheidde Zuid-Soedan zich af van Soedan. Het land had binnen Soedan sinds 2005 al een aparte, autonome status. Op 9 juli 2011 werd de onafhankelijkheid uitgeroepen. Ondanks de medewerking van Soedan raakten de twee landen echter al in diezelfde maand in een conflict over de grensstreek en de verdeling van de winst van de oliewinning daar. Dit liep in 2012 uit op een bijna-oorlog waarbij over en weer doden vielen. De Zuid-Afrikaanse president Thabo Mbeki trad op als bemiddelaar. In augustus 2012 werd er overeenstemming bereikt over de olieopbrengsten.

Burgeroorlog
In 2013 brak echter een bloedige burgeroorlog uit. Etnische conflicten, economische problemen en corruptie vormden een giftige cocktail in de strijd om de macht in de jonge republiek. Miljoenen mensen – overwegend vrouwen en kinderen – sloegen op de vlucht. Veel mensen zijn naar buurlanden Ethiopië, Oeganda en Congo gevlucht (ongeveer 2,5 miljoen), maar een deel bleef in Zuid-Soedan. Naar schatting 400.000 mensen werden gedood sinds de oorlog uitbrak. Hoewel de burgeroorlog inmiddels formeel is beëindigd, is het geweld nog niet voorbij: lokale groepen zaaien nog steeds dood en verderf in veel gebieden.

In 2020 waren er 714.000 nieuwe ontheemden in Zuid-Soedan, waarvan 443.000 door rampen. De belangrijkste natuurrampen waren de grootschalige overstromingen van juni tot augustus. Gewapende conflicten en geweld tussen gemeenschappen dreven nog eens 271.000 mensen op de vlucht. Eind 2020 waren er naar schatting 1.5 miljoen ontheemden door conflicten en geweld in het land.

Mensen op de vlucht zijn in Zuid-Soedan kwetsbaar. Zo zijn seksueel geweld en sekse-gerelateerd geweld een serieus probleem. Begin 2018 beschuldigde een speciale VN-commissie bijvoorbeeld veertig hoge militairen van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid: verkrachtingen op grote schaal, het verminken en vermoorden van kinderen en volwassenen en het verwoesten van dorpen.

Honger en dorst
Het geweld en al die mensen op de vlucht, brengen nieuwe problemen mee voor de toch al zwakke economie van het land: voedsel, water en huisvesting. Ongeveer 8,3 miljoen mensen in Zuid-Soedan waren in 2021 in acute nood: ze hadden onvoldoende voedsel en water ter beschikking. De VN brachten dat jaar een rapport uit waarin ze waarschuwen voor het oplaaiende geweld en de dreiging van hongersnood in de deelstaat Warrap in Zuid-Soedan.

Door alle gewelddadige conflicten is het land verwaarloosd en is de infrastructuur zwak. Hoewel de overheid beleid maakte om het geweld te verminderen en de ontheemden veilig terug naar huis te laten gaan, blijkt ze niet opgewassen tegen de vele overheidstaken en grote problemen die er liggen. Zuid-Soedan is een van de meest fragiele staten ter wereld.

Gedurende de vastenperiode is er de gelegenheid in onze parochiekerken om in de collectebussen in de kerken geld te schenken aan de vastenactie. Op Palmzondag 2 april zal er na afloop van de H. Mis een extra deurcollecte plaatsvinden voor hulp aan de vluchtelingen en ontheemden in Zuid-Soedan.