De kerk rond vergeving van de zonden

De persoonlijke zondenvergeving in de biechtstoel is de laatste jaren in onbruik geraakt. Vermoedelijk hangt dit samen met het volgende. Vroeger werd opgevoed met een nadruk op plicht en zonde. Natuurlijk bestaan deze nog, maar wij zien ze niet graag meer in de vorm van: "Iedereen is verplicht" of "het is ten strengste verboden". Wanneer de oude catechismus zegt "zonde is een overtreding van Gods wet", dan hebben wij daar vandaag moeite mee. Het doet teveel denken aan wetboek en rechter. Zonde is iets veel diepers. Het hangt samen met onze hele persoonlijke verantwoordelijkheid. Iemand kan zich houden aan de maximum snelheid, omdat hij anders het risico loopt op een bekeuring. Hij kan dat ook doen uit persoonlijke verantwoordelijkheid, omdat hij anders zichzelf en zijn medemensen in gevaar brengt. Zo moeten wij staan tegenover God en medemens: begrijpen waarom we iets doen of laten. Het spreekt vanzelf dat een goed mens luistert naar zijn geweten en een katholiek bovendien de opvatting van zijn kerk niet naast zich neerlegt.

Het Sacrament van Boete en Verzoening (biecht) is een kerkelijke viering en kent een bepaalde liturgische vorm. We gaan kort na wat de belangrijkste elementen zijn.

Allereerst is er het berouw. Om kort samen te vatten: de wens naar een innerlijke omkeer, naar een oprechte vernieuwing van ons gedrag. We erkennen onze fouten en stellen ons open voor de verlossende liefde van God. Alleen als we echt berouw hebben kunnen we eerlijk onze schuld belijden, beseffen dat we in onze opdracht een goed mens te zijn, zijn tekortgeschoten.

Het sacrament van de vergeving vindt plaats in de beslotenheid van een persoonlijk gesprek met de priester. Dat hoeft niet in de biechtstoel, het kan gewoon in de huiskamer of in het parochiezaaltje. De priester helpt desgewenst bij een kort gewetensonderzoek, de biechteling belijdt zijn tekorten. De priester geeft een penitentie (veelal in de vorm van een gebed of een of andere goede daad), waarvan de vervulling uitdrukking geeft aan het verlangen om het aangerichte leed of kwaad te herstellen en het in de toekomst beter te doen. Hierna spreekt de priester in Christus' naam de vergeving (absolutie) uit.

Het is moeilijk te zeggen, hoe het Sacrament van Boete en Verzoening zich zal ontwikkelen. Maar steeds zal de mens die gefaald heeft zijn mislukkingen tegenover God en zijn medemens moeten bekennen, althans wat de zware mislukkingen betreft, waardoor hij als het ware Gods liefde verspeeld heeft en die men vanouds typeert met het woord "doodzonde".

Het hele boetesacrament is gericht op verzoening. Wij willen in het reine komen met God, de medemens en onszelf. Het is wat eenvoudig om – als we een ander benadeeld hebben – hoe dan ook, alleen aan God vergeving te vragen. Die ander is er ook nog. Christus zegt: "Als je naar het altaar komt en je weet dat er iemand iets tegen je heeft, ga je dan eerst met hem verzoenen en kom dan terug". We zouden het zo kunnen vertalen: "Verzoen je eerst met die ander en kom dan biechten".

De priester heeft namens God en de kerk de volmacht de vergeving uit te spreken in opdracht van de Heer die heeft gezegd: "Als jullie (de apostelen) aan de mensen hun zonden vergeven, dan zijn ze ook vergeven. Laat je hun die houden, dan zijn ze ook gehouden" Joh. (20,21-23).

Het Sacrament van Boete en Verzoening is een gave van God. Iemand die later katholiek geworden is, schreef eens toen hij katholieken de biechtstoel zag binnengaan: "In mijn ogen waren ze allemaal te benijden, want nog nooit had ik een moment in mijn leven – en ik ben al over de vijftig – dat verlichte, blijde gevoel gekend dat God mijn zonden om Christus' wil had vergeven."

Zondenvergeving in de praktijk
Het is altijd mogelijk persoonlijke vergeving van zonden te ontvangen. Vroeger gebeurde dat in de regel in de biechtstoel, omdat de toeloop voor het sacrament van de Biecht zeer groot was. Tegenwoordig vindt de zondenvergeving vaker plaats in een persoonlijk gesprek met de priester in de privésfeer thuis. Heel zinvol is het om de zondenvergeving te plaatsen in het kader van een geestelijke begeleiding. Periodiek kan met de priester worden gesproken over de geestelijke groei en in dit kader over de zonde.

Een heel goede vorm van gewetensonderzoek is de boeteviering die wordt gehouden voor alle grote feesten. In een gezamenlijke overweging denken we na over onze tekorten en brengen die voor de Heer.

Voor een persoonlijk biechtgesprek kunt u een afspraak maken met de pastoor of kapelaan.